Kleur bekennen onder de Omgevingswet

27 juni 2019

Participatie wordt (nog) belangrijker onder de Omgevingswet. De wet schrijft voor dat overheden belanghebbenden vroegtijdiger betrekken bij de ontwikkeling van beleid/plannen/projecten. Bovendien geldt bij besluiten (bijvoorbeeld vergunningen) een motiveringsplicht: hoe is de omgeving betrokken en wat is er met deze inbreng gedaan? Waaruit ‘de omgeving’ exact bestaat en hoe deze dient te worden betrokken schrijft de wet niet voor. Gelukkig maar, want dit biedt ruimte voor lokaal maatwerk. Tegelijkertijd stelt het toegenomen belang van participatie onder de Omgevingswet overheden, projectontwikkelaars en overige initiatiefnemers voor een flinke uitdaging. Want hoe ontwerp je een succesvol participatieproces en hoe betrek je meer mensen dan de ‘usual suspects’?

De burger is ook een mens
Bureau Buhrs werkt al meer dan 10 jaar op basis van de overtuiging dat het betrekken van bewoners en stakeholders, binnen de juiste randvoorwaarden, meer draagvlak en hogere plankwaliteit oplevert. Een belangrijke voorwaarde is inzicht verkrijgen in de doelgroepen van de participatieopgave. Hierin gaan wij verder dan het verzamelen van de gebruikelijke sociaaleconomische gegevens. Want begrijp je iemand écht met alleen kennis van leeftijd, geslacht en inkomen?


Wij ontwikkelden de methode ‘De burger is ook een mens: Burgerparticipatie op basis van belevingswerelden’ gebaseerd op de BSR-leefstijlsegmentatie van onderzoeksbureau SAMR (Het aansluiten bij belevingswerelden wordt ook aangeraden op www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl onder de noemer ‘Andere mensen aan tafel’). Uitgangspunt is dat ieder mens een (dominante) belevingswereld heeft, waarbij vier kleuren de verschillende typen onderscheiden. Deze belevingswereld gaat over de diepere waarden en drijfveren van mensen.

De twee belangrijkste factoren die bepalen of en hoe mensen willen participeren zijn: de houding ten opzichte van autoriteit/de overheid en de houding ten opzichte van verandering. Doordat de belevingswerelden van inwoners over heel Nederland tot op postcodeniveau in kaart zijn gebracht, weten we op straatniveau hoe en wanneer in het proces bewoners benaderd willen worden. Daar sluiten wij vervolgens op aan met onze participatiestrategieën, middelen en uitingen.

Kleur bekennen
Hoe werkt het in de praktijk? Iemand van de ‘rode’ belevingswereld denkt graag mee wanneer er zo veel mogelijk ruimte is voor creatieve inbreng. Participatievormen die hierbij aansluiten zijn een vrije brainstorm of samen met een landschapsarchitect op een A0 schetsen maken van de toekomstige inrichting van de wijk.

Maar pas op! Wanneer je met een lege A0 aankomt bij bewoners met een ‘groene’ belevingswereld kan je rekenen op flink wat weerstand en opmerkingen als: ‘kom maar terug als je je huiswerk hebt gedaan’. Deze mensen worden liever later in het proces betrokken, wanneer alles is uitgezocht en er een heldere keuze voorligt. Totdat deze keuze voorligt willen zij wel aangehaakt blijven door middel van een adequate informatievoorziening. ‘Blauwe’ mensen hechten aan de andere kant veel waarde aan controle en erkenning. Je raakt de juiste snaar door hen aan te spreken op hun kennis en ervaring van de buurt/het onderwerp. Deelnemen als deskundige gesprekspartner? Daar zijn zij wel voor te porren.

Troef in handen
Werken met belevingswerelden geeft een waardevolle troef in handen voor geslaagde participatie. Met alleen belevingswerelden zijn we er echter niet. Uit onze ervaring in het begeleiden van participatietrajecten weten wij hoe complex het is om participatie in goede banen te leiden. Werken met belevingswerelden is dan ook één van de onderdelen van ons raamwerk voor participatie.

De vragen waar we dit artikel mee begonnen (hoe ontwerp je een succesvol participatieproces en hoe betrek je meer mensen dan de ‘usual suspects’?) zijn niet nieuw. Wel worden deze urgenter onder de Omgevingswet. Daarom nemen we je graag mee in een serie verdiepende artikelen over participatie onder de Omgevingswet. Onze artikelen over de Omgevingswet en andere onderwerpen direct ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Nu al meer weten? Vraag onze brochure ‘De burger is ook een mens’ gratis op of neem contact met ons op voor een gesprek, training of advies.

020-6325805
info@bureaubuhrs.nl

Participatie onder de Omgevingswet

4 juni 2019

De Omgevingswet komt eraan. Participatie is al ruim tien jaar de core business van Bureau Buhrs. De nieuwe wet brengt grote veranderingen met zich mee voor ons werkgebied. Lang leek het erop dat de omvang van de verandering niet bij alle betrokkenen was doorgedrongen, maar inmiddels zijn de bellen wel gaan rinkelen. Overheden, ontwikkelaars en adviesbureaus zijn inmiddels wakker: Bureau Buhrs bereidt zich net als iedereen voor op de nieuwe wet. De vraag is wat we kunnen verwachten op het gebied van participatie?

Wat is nieuw?
Participatie wordt minder vrijblijvend. Voortaan zal het een verplichting zijn om bij de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan te motiveren hoe de omgeving is betrokken. Dat dient bovendien eerder te gebeuren. De Omgevingswet vraagt om een andere houding van ambtenaren en initiatiefnemers. Voorop staat dat meer mag worden overgelaten aan de samenleving. Participatie krijgt een centrale rol als vereiste voor een aanvraag voor de Omgevingsvergunning. Initiatiefnemers moeten aangeven of en hoe zij belanghebbenden hebben betrokken en wat de resultaten daarvan zijn. Het is vervolgens aan de overheid om deze informatie af te wegen.

De volgende stap in participatie
De nieuwe wet is de realisatie van een wezenlijk uitgangspunt: onze leefomgeving is van en voor de mensen die haar bewonen, bewerken en beleven. De wet vraagt meer op het gebied van participatie, maar vertelt niet hoe we dit moeten aanpakken. Participatie is immers maatwerk. Dit stelt ambtenaren en initiatiefnemers voor een flinke uitdaging. Wij weten uit onze jarenlange ervaring in het begeleiden van participatietrajecten dat het organiseren van participatie verre van eenvoudig is. De Omgevingswet brengt met zich mee dat het belang van participatie nog verder toe zal nemen.

In vijf stappen tot succesvolle participatie
Participatie betekent mensen de ruimte geven om invloed uit te oefenen op hun leefomgeving. Het is onze ervaring dat succesvolle participatie binnen de juiste kaders tot meer draagvlak leidt en de kwaliteit van het plan ten goede komt. Maar wat maakt participatie succesvol?

Vereisten voor een succesvol participatietraject zijn een gedegen voorbereiding en maatwerk. Bureau Buhrs biedt een raamwerk om met het beantwoorden van vijf vragen een voorbereiding op maat te maken voor elke participatieopgave. Het raamwerk biedt handvatten om de opgave helder te krijgen en daarna keuzes te maken die passen bij de specifieke situatie. De vragen dwingen om stap voor stap de belangrijkste uitgangspunten te overwegen:

  • In welke fase bevindt het proces zich?
  • Wat wilt u bereiken met participatie?
  • Wordt aan de randvoorwaarden voldaan?
  • Welk type participatie past daarbij?
  • Wat wordt dan de rol van de burger?

Is het zo eenvoudig?
Nee. Participatie is maatwerk. Elke vraag van het raamwerk kent haar eigen variabelen. Hierin nemen wij je graag mee. In een serie verdiepende artikelen gaan we in op de ins en outs van participatie onder de Omgevingswet.

De artikelen persoonlijk ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in.

Nu al meer weten? Vraag gratis onze brochure ‘De burger is ook een mens’ aan of neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.

020-6325805
info@bureaubuhrs.nl

Een punt gemaakt voor citymarketing .IJmuiden

20 mei 2019

Normaal zetten wij, in het creatieve concept, een punt vóór IJmuiden, maar nu doen we dat er achter. Na een aantal jaar bouwen staat de citymarketing inmiddels als een huis en hebben wij deze overdragen aan de nieuwe stichting Velsen Citymarketing. Omdat wij sinds 2015 de citymarketing hebben opgebouwd en we daar best trots op zijn, nemen wij jullie graag mee in een lijstje hoogtepunten.

Doelstellingen
De overkoepelende doelstelling van citymarketing IJmuiden is zoals bij zoveel andere gemeenten: het behouden en aantrekken van bewoners, bedrijven en bezoekers. Deze doelstelling valt voor Velsen uiteen in de subdoelstellingen:

1. Versterken identiteit, verbeteren imago
2. Versterken van activiteiten en verbinden van stakeholders
3. Vergroten economische spin-off

Eerste strategische beslissing die direct is genomen, was de keuze voor IJmuiden als naamdrager van de gemeente Velsen, vanwege de bekendheid van IJmuiden, omdat de grootste opgave daar ligt en omdat uit onze nulmeting bleek dat mensen nauwelijks wisten waar Velsen lag.

Positioneren en profileren
Bij het bepalen van strategie en uitvoering hebben wij constant bovenstaande doelstellingen leidend laten zijn voor de inzet van middelen en acties. Zo stelden wij in een vroeg stadium samen met stakeholders de positionering van IJmuiden vast:

IJmuiden is dé havenstad om te wonen, werken en recreëren: mede door de gunstige ligging aan zee, Nationaal Park en haven en vlakbij Amsterdam, Haarlem en Schiphol. Met de visserij, groeiende offshore en sterke maakindustrie getypeerd door innovatie en duurzaamheid, een gevarieerd en betaalbaar woningaanbod en veel mogelijkheden voor actieve recreatie aan de kust en in het groen.

Deze positionering zijn wij vervolgens gaan ‘laden’. Het ontwikkelde creatief concept .(punt)IJMUIDEN werd de naamdrager voor een jaarlijks festival, voor magazines, voor commercials en nog veel meer. Door bewoners, ondernemers en andere stakeholders het verhaal van IJmuiden te laten vertellen in het .IJmuiden magazine, in promotiefilmpjes, op social media en op de website ontstond een breed draagvlak, veel enthousiasme en een geloofwaardige boodschap. Want zij zijn uiteindelijk de beste ambassadeurs van de stad. In 2018 hebben wij ook een speciaal magazine voor ondernemers en bedrijven ontwikkeld. Genoeg inspiratie voor de inhoud, want de maakindustrie en het ondernemersklimaat zijn hier enorm groot en innovatief.

Om bezoekers te trekken hebben wij afgelopen zomer een guerrilla actie georganiseerd. Hiermee maakten we de goede bereikbaarheid van het strand van IJmuiden beter bekend in Haarlem en Amsterdam. Grote vrolijk aangeklede Amerikaanse strandbussen reden meerdere keren gratis vanuit deze steden tot aan het zand. Deze actie genereerde ontzettend veel aandacht en publiciteit in de media. Door de inzet van deze, en vele andere, middelen en acties ontstond breed draagvlak voor citymarketing, ook omdat de gemeente liet zien dat het voor haar ‘menens’ was. Daardoor raakten steeds meer partijen en personen enthousiast voor de citymarketing.

Samenwerking met stakeholders
Citymarketing werkt ook als bindmiddel voor activiteiten in de gemeente. Bureau Buhrs werkt daarom graag met haar eigen Alliantie Labs. Hiermee verbinden wij partijen aan elkaar door vraag en aanbod te combineren waardoor nieuwe allianties, producten, marktcombinaties en arrangementen ontstaan. In het Alliantie Lab staat effectieve co-creatie en realisatie centraal. Welke synergieën zijn mogelijk? Hoe kunnen we onderlinge verbanden leggen? Welke acties, initiatieven of projecten kunnen hieruit ontstaan? In een drietal Alliantie Labs zijn tientallen samenwerkingen ontstaan in de Velsense samenleving op de terreinen van wonen, werken en bezoeken.

Hoe verder?
Maar vooral zijn wij heel trots dat Stichting Citymarketing Velsen per 1 januari 2019 formeel de touwtjes in handen heeft en de regie van de gemeente heeft overgenomen. Door onder andere de zichtbaarheid van de citymarketing, voerden wij hele succesvolle één op één gesprekken met kandidaatsbestuursleden die graag zitting namen in het bestuur. Dit bestuur, met ijzersterke vertegenwoordigers uit het Velsense cultuur- en bedrijfsleven, gaat de koers van de organisatie bepalen. Het dagelijkse reilen en zeilen is de verantwoordelijkheid van de nieuwe aangestelde citymarketeer Friso Huizinga. Een IJmuidenaar in hart en nieren. Hij is fulltime aan de slag om IJmuiden nog beter op de kaart te zetten. En de eerste resultaten liegen er niet om!

We zijn niet voorgoed weg uit IJmuiden, want wij blijven op de achtergrond betrokken voor eventuele ondersteuning. Maar ons grote werk is klaar. Wij kijken terug op een hele fijne periode en willen graag al onze contactpersonen in Velsen en daarbuiten bedanken voor de zeer prettige samenwerking.

Geïnspireerd geraakt door dit verhaal? Neem gerust contact op met Michel Buhrs via buhrs@bureaubuhrs.nl

Leefstijlen: Klussen in huis, of los op een festival?

12 november 2018

Welke keuze iemand maakt wordt beïnvloed door zijn of haar leefstijl. Mountainbiken in de bossen, of fietsen in de polder? Naar het theater, of naar een street art expo? Wat kiest een ‘Plezierzoeker’? en wat past het best bij een ‘Inzichtzoeker’?
Met dit soort vragen gingen we donderdag 8 november aan de slag met zo’n 50 deelnemers van de Labsessie over de nieuwe Leisure Leefstijlen die we samen met collega-bureau SAMR Marktvinders organiseerden.

Iedere leefstijl z’n eigen behoeften en waarden
Na een warm welkom door Michel Buhrs introduceerden Diede van Delft van SAMR Marktvinders en Leonie van der Laan van Bureau Buhrs de 7 nieuwe Leisure Leefstijlen: Avontuurzoekers, Plezierzoekers, Harmoniezoekers, Verbindingzoekers, Rustzoekers, Stijlzoekers en Inzichtzoekers. Iedere leefstijl heeft andere behoeften en waarden die belangrijk zijn in de vrije tijd. Zo is een Inzichtzoeker met name op zoek naar rust en ruimte, terwijl de Plezierzoeker en de Harmoniezoeker vooral behoefte hebben aan gezelligheid. De Plezierzoeker beleeft die gezelligheid het liefst met grote groepen vrienden, de Harmoniezoeker hecht juist veel waarde aan plezier met het gezin.

Schakelen van oude naar nieuwe leefstijlen
Linda Seikritt van Gemeente Lelystad vertelde vervolgens hoe leefstijlen in Lelystad ingezet worden om leisuregebieden elk een eigen profiel te geven die past bij een specifieke doelgroep. Zo zijn verschillende gebieden complementair aan elkaar. De gebiedsprofielen waren gebaseerd op de oude Leisure Leefstijlen, dus bij de komst van de nieuwe leefstijlen moest Gemeente Lelystad even omschakelen. Bureau Buhrs collega Leonie hielp hen door voor elk gebied de passende nieuwe leefstijlen in kaart te brengen. Dat deed ze op basis van onderliggende waarden: op basis van welke waarden is destijds gekozen voor een doelgroep? Welke nieuwe leefstijl sluit aan op die waarden?

Zelf aan de slag met Leisure Leefstijlen
Dat elke leefstijl andere waarden heeft kwam ook naar voren tijdens de werksessie. In zes groepen gingen we met elkaar aan de slag om de leefstijlen verder te duiden aan de hand van foto’s en uitspraken. Daarbij ontdekten we dat een Stijlzoeker eerder in een luxe hotel zou slapen dan op een camping en dat de Rustzoeker het liefst lekker thuis blijft. Een Inzichtzoeker gaat graag naar een museum om nieuwe kennis op te doen en zichzelf te ontplooien. Een Verbindingzoeker besteedt zijn vrije tijd ook graag nuttig, maar zet zich daarbij graag in voor een ander.
Leefstijlen hebben ook invloed op communicatie. De Avontuurzoeker luistert graag naar 3FM, terwijl de Rustzoeker liever Radio 1 op zet. Een Inzichtzoeker zal eerder de Trouw lezen dan de Telegraaf en de Stijlzoeker wil op een andere toon aangesproken worden dan bijvoorbeeld de Verbindingzoeker. Dat is nuttige informatie voor communicatie- en marketing doeleinden!

Nuances maken het verschil
Op de vraag van dagvoorzitter Carlijn Leenders hoe men het vond om op deze met de nieuwe leefstijlen te werken was het antwoord uit de zaal unaniem: “Heel erg leuk en interessant!”, maar ook: “Soms is het nog best lastig.” Bij sommige foto’s was het heel snel duidelijk bij welke leefstijl deze het beste pasten, bij andere foto’s was het wat lastiger. De Verbindingszoeker en de Inzichtzoeker bleken het lastigst te duiden. Door met elkaar in gesprek te gaan leerden we dat het vooral gaat om de context van de plek, het aanbod en de inrichting en dat kleine nuances bepalen of een bepaalde vrijetijdsactiviteit of plek eerder bij de ene of de andere leefstijl past.
Door de belevingswereld van uw doelgroep te leren begrijpen kunt u het gedrag van de doelgroep ook beter voorspellen en beïnvloeden door op een passende manier te communiceren, een gebied in te richten en het juiste aanbod te programmeren.

Tijdens de borrel was er genoeg stof om na te praten en terug te kijken op een geslaagde middag!

Leefstijlvinder.nl
Nieuwsgierig naar de leefstijlen van uw doelgroepen? Kijk dan op www.leefstijlvinder.nl. Daar kun je aan de hand van een postcode de leefstijlen van uw doelgroep of verzorgingsgebied in kaart brengen. Ook is er uitgebreide informatie te vinden over alle leefstijlen. SAMR Marktvinders ontwikkelde deze website en alle onderliggende data in opdracht van 8 provincies.

Hoe betrek je ook de luizenmoeder bij beleid?

12 februari 2018

Participizza en participilsje. Ook de Luizenmoeder deed haar intrede op de drukbezochte lab-sessie van Bureau Buhrs op 1 februari jl.: ‘Participatie, hoe dan?’ Het hilarische fragment uit de populaire TV-serie illustreerde dat er wat af wordt geparticipeerd in Nederland. Maar wat levert al die participatie nu precies op? En heb je het idee dat je door die participatie ook echt de mening weet van een brede vertegenwoordiging van inwoners? Hoe zou je dat anders kunnen doen? De 7 sprekers en de 100 deelnemers aan de sessie gingen hierover uitgebreid in gesprek.

Participatie anno 2018
Voor de meeste gemeenten is participatie een bekend middel dat ze inzetten bij fysieke ingrepen met grote gevolgen voor de burgers. Een middel dat Michel Buhrs, directeur van Bureau Buhrs, al meer dan 20 jaar inzet om overheden en gemeenten te helpen aan meer draagvlak voor hun beleid. Anno 2018 staat met de komst van de Omgevingswet de overheid en iedere gemeente opnieuw op scherp. Participatie is namelijk een essentieel onderdeel van de Omgevingsvisie die elke gemeente opstelt om de wet goed te kunnen uitvoeren. Dat die participatie beter kan, bleek uit de bijdragen van de sprekers op de lab-sessie. Bijvoorbeeld door je aanpak af stemmen op de belevingswereld van de inwoners die je wilt aanspreken. Hoe je dat doet, liet senior adviseur Fanny Bod zien aan de hand van de participatiemethodiek van Bureau Buhrs: ‘De burger is ook een mens’.

Campagne rondom de Pride
Dat die methodiek werkt, toonde Cor Vos aan, senior communicatieadviseur van de gemeente Amsterdam. Al een paar jaar richtte de communicatie rondom de Gay Pride zich vooral op inwoners die klaagden over de overlast. Die communicatie leidde echter niet tot minder klachten. Door de toepassing van de belevingswerelden-methodiek van Bureau Buhrs ontdekten ze dat ze de communicatie meer op de belevingswereld van de meeste Amsterdammers moesten richten, de rode belevingswereld. Dat leidde tot een campagne waarin de trots en tolerantie van de Amsterdammer op de voorgrond stond met wijlen burgemeester Van der Laan als ambassadeur. De klachtenstroom droogde daarna zo goed als op.

Participatie maakt besluiten makkelijker
Kennis van de inwoners en wat ze bezighoudt, vormt vaker de sleutel tot een succesvol participatietraject. Tijdens het debat met een panel van deskundigen en de zaal onder leiding van Fanny Bod kwam dat ook naar voren. Zo betoogde Gerd de Kruif, programma-manager invoeringsbegeleiding van het programma Aan de slag met de Omgevingswet, dat als je weet wat inwoners willen het gemakkelijker is om politieke besluiten te nemen. Daar was iedereen het mee eens. Wel werd vanuit de zaal er de aantekening bij gemaakt dat voorwaarde van goede participatie is dat de politiek en de bestuurders meer ruimte aan de inwoners moeten geven en zelf een meer faciliterende en toetsende rol moeten innemen.

Met inwoners die het direct aangaat
Jeroen Haan, portefeuillehouder Participatie Hoogheemraadschap Rijnland, bracht de stelling ‘Droge voeten en schoon water kun je alleen bereiken door participatie bij lokale opgaven en met lokale mensen.’ De zaal was het ermee eens dat je over dit soort onderwerpen met inwoners in gesprek moet gaan maar dan wel met inwoners die het direct aangaat. En altijd moet je je afvragen of mensen wel over het betreffende onderwerp willen meedenken of dat het meer een onderwerp voor deskundigen is.

Hulp voor overheid bij cultuuromslag
De derde stelling was van Eelco de Groot, senior lector Risk Management & Public Acceptance TU Delft. Hij bracht naar voren dat ‘de overheid geholpen moet worden bij de cultuuromslag’ en gaf daarbij als toelichting: ‘We doen het belabberd, we leren het blijkbaar niet. Elke twee jaar moeten we opnieuw worden getraind. We zouden veel meer moeten meten en monitoren. Wat werkt wel en wat niet? En welke gevolgen heeft dit voor de toekomstige wijze waarop we de burgers betrekken bij beleid?’ De reacties uit de zaal waren instemmend maar ook nuancerend. Bijvoorbeeld met ‘De cultuuromslag is al gaande. Maar het is geven en nemen. Participatie betekent niet: u vraagt wij draaien. Het is een wederkerig proces: de burger heeft hier ook een verantwoordelijkheid in.’

Kennis met elkaar delen
Afsluitend bracht Marinka van Vliet, adjunct-directeur bij Bureau Buhrs, de stelling naar voren dat de kwaliteit van de participatie omhoog gaat doordat er ruimte is gelaten in de Omgevingswet. Door maatwerk te laten zijn voor elke opgave kan iedere gemeente zelf ervaren wat wel werkt en wat niet. Een reactie uit de zaal was dat gemeenten en organisaties ervaringen hiermee dan wel moeten uitwisselen. ‘Van deze lab-sessie zou idealiter ook een videoverslag moeten komen die iedereen die met participatie heeft te maken kan bekijken en van kan leren.’ Uitwisseling van kennis en ervaring tussen de deelnemers vond in ieder geval direct daarna onder het genot van een participilsje plaats.

17 april: training Burgerparticipatie
Voor iedereen die meer wil weten hoe je een participatietraject inricht en gebruik maakt van belevingswerelden organiseert Bureau Buhrs op 17 april 2018 de training Burgerparticipatie op basis van belevingswerelden. Deze training kan op aanvraag ook incompany worden gegeven.